PROJE GELİŞTİRME
Projenin tüm bileşenlerinin dikkate alınması suretiyle gerçekleştirilecek olan proje geliştirme çalışmalarında Avrupa Birliği Komisyonu?nun 1992 yılında uygulamaya koymuş olduğu ?Proje Süreç Yönetimi? metodu ?Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı? teknikleri kullanılması ilk uygulama rehberinin 1993 yılında yayınlanması ile proje dünyasında ve tüm proje planlama ve fonlama çalışmalarında uygulanmaya başlamıştır. Projelendirilecek herhangi bir fikrin en önemli adımlarından birisi olan proje geliştirme aşamasında ?Proje Süreç Yönetimi? metodu ?Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı? tekniklerinin kullanılması ile projeye ilişkin olarak genel hedefler, proje amacı, beklenen sonuçları ve faaliyetleri tanımlamak ve birlikte her bir müdahale mantığına göre doğrulama kaynak ve göstergelerinin varsayımlar ile birlikte ele alındığı, projenin fikir aşamasından itibaren tüm faktörlerin ele alındığı, açık ve gerçekçi hedeflerin belirlendiği proje geliştirmek mümkün olabilmektedir. Proje geliştirme çalışmalarında tüm projenin uygulama, değerlendirme, raporlama ve denetim aşamalarını sistematik olarak kolaylaştıracak bir modeldir. Projelerin uygulama seyri süresince içinde barındırdığı birçok döngü bulunmaktadır ve bu nedenle projelerde yönetilmesi gereken bir süreç vardır. Bu sürecin içinde Hazırlık Döngüsü, Uygulama Döngüsü, Değerlendirme Döngüsü, Faaliyet Döngüsü, Bütçe Yönetim Döngüsü vd. birçok döngü yer almaktadır. Tüm bu aşamaların başarıyla yönetilebilmesi için proje fikrinden itibaren tüm sürecin tanımlanması ile proje geliştirme işlemi başarılmış olabilir.
Proje Süreç Yönetiminde problemleri analiz etmek ve uygun çözümleri bulmak için ilgili yöntemler ve mantıksal çerçeve yaklaşımının kullanılması bir araç olarak yaygındır.
Karar alma ve kurgulamada kullanılmak üzere proje sürecinin her aşamasında nitelikli dokümanların hazırlanması proje fikrimizin rehber bir belgeye intikalini sağlamaktadır.
Proje fikrimizin başarılı bir biçimde uygulanabilmesi için;
? Mümkün olduğu ölçüde ilgili tarafların katılımının sağlanması,
? Proje amacının belirlenen hedef gruplar için sürdürülebilir faydalar anlamında açıkça belirlenmesi,
? Fikir aşamasından itibaren tüm adımlarda sürdürülebilirlik faktörlerinin gözetilmesi beklenmektedir.
Proje geliştirme sürecinde;
?Proje geliştirme faaliyetinin sonuçların ve faaliyetlerin seçilmiş stratejiye uygunluğu,
?Proje amacının hedef grupların gerçek problemleri ile ilgisi,
?Hedeflerin uygulama çevresinin kısıtları ve uygulama birimlerinin yetenekleri çerçevesinde gerçekleştirilebilirliği,
?Projelerle yaratılan faydaların devamlılığının sağlanması hususları da ele alınmalıdır.
Böylelikle, Proje kurgulama ve hazırlamada yetersizlikler giderilebilir. Pek çok proje hedef gruplar ile ilgisinin olmaması, risklerin yeterince dikkate alınmaması, uzun vadede sürdürülebilirliği etkileyen faktörlerin ihmal edilmesi ve geçmiş deneyimlerin yeni projelerde dikkate alınmaması nedeniyle fikir aşamasından uygulama aşamasına geçtikten sonra beklenen sonuçlar elde edilememekte ve pek çok başarısızlıkla karşılaşılmaktadır.
Tüm bu olumsuzluklar ile karşılaşmamak için, Proje hedeflerinin ve bunlar arasındaki sebep-sonuç ilişkilerinin sistematik bir mantıksal çerçevede ele alınmasını sağlayacak
olan araç Mantıksal Çerçeve Matrisi yaklaşımıdır. Erasmus+ Programına ilişkin proje başvuru formlarında da Mantıksal Çerçeve Matrisi yaklaşımına uygun sorular ile karşılaşılmaktadır.
Bu yaklaşım ile en önemli proje geliştirme adımını nasıl atmamız gerektiğini bir örnek ile açıklayalım. Eskiden kolumuz kırıldığı zaman el yordamıyla muayene ve tedavi yapılırdı. Son zamanlarda geliştirilen yöntemler teknik anlamda önce röntgen cihazlarıyla daha sonra da MR cihazlarıyla kırığın tüm yönlerden detaylı olarak analizi ve bu analizle birlikte tedavi uygulama yönetim geliştirilmesi sağlanmıştır. Proje fikrinin geliştirilmesinde de Mantıksal Çerçeve Matrisi bize bu imkanı vermektedir. Mantıksal Çerçeve analizine geçmeden önce saha çalışması yapılmak suretiyle sırasıyla
? İlgili Taraf Analizi
? Problem analizi
? Hedef analizi
? Strateji Analizi
yapılmak suretiyle proje geliştirme sürecinin son aşaması olan Proje Planlaması aşamasına geçiş mümkün olabilmektedir.
Şimdi bir proje fikri düşünelim:
Ne yapmak istiyoruz? Neden yapmak istiyoruz? Nerede yapmak istiyoruz? Nasıl yapmak istiyoruz? Ne zaman yapmak istiyoruz? Kiminle yapmak istiyoruz? Kaç paraya yapmak istiyoruz? Kimin için yapmak istiyoruz? Tüm bu sorularımızın cevaplarını aramak için Mantıksal Çerçeve Matrisi Yaklaşımı, proje geliştirmede bize yardımcı araç olacaktır. Bu yaklaşımın kökeni, 1950?li yıllarda ABD?de, matematik ve özellikle işletmede ?operasyon araştırma? bilimine dayanmaktadır. Daha sonra Amerikan ordusunda planlama tekniği olarak kullanılmış olan Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı bir denizaltının üretimindeki tüm detaylı proje geliştirme sürecinin ele alınmasından esinlenerek 1960?lı yıllarda ABD hükümeti, kalkınma programlarında planlama aracı olarak kullanılmıştır. Yöntem Dünya Bankası kanalıyla Avrupa?ya geçmiş ve 1970?li yıllarda Alman Kalkınma Kurumu GTZ, yönteme ?metaplan? tekniğinin kullanıldığı analiz aşamasını eklemiştir